Opvoeding en vrijheid: de sleutels tot de ideale verlichte samenleving

Het succes van Sara Burgerhart heeft veel te maken met de verlichting. Wolff en Deken( de schrijvers) willen dat de lezers geloven in een andere werkelijkheid. Eentje vol met tolerantie, saamhorigheid en waarin vrouwen er daadwerkelijk toe doen. Ze laten twee belangrijke aspecten van de verlichting zien; opvoeding en vrijheid. Beide onderdelen komen duidelijk naar voren in het verhaal van Sara. Neem nou de opvoeding! Wolff en Deken hebben niet voor niks Maria Buigzaam, de voogd van Sara, als een wijze en ervaren dame naar voren laten komen in het verhaal. Deze opvoeding nam het christelijk geloof serieus, maar niet te. Verder was tolerantie het toverwoord. Deze tolerantie speelt weer een rol bij Sara’s huwelijk. Hoewel Sara gereformeerd was trouwde ze met de lutherse Hendrik Edeling. Dit was iets heel nieuws in die tijd en is een perfect voorbeeld voor de verlichting. De verlichting was een periode van vernieuwing. Door de opvoeding van Maria Buigzaam en door de tolerantie van de vader van Hendrik, kwam er vernieuwing. Verder speelt vrijheid een zeer grote rol in de verlichting en dus ook in het verhaal van Sara Burgerhart. In de tijd voor haar huwelijk had Sara een ander leven. Nadat ze weg ging uit het huis van Maria Buigzaam had Sara veel vrijheid. Ze had geen zin om zich te nestelen en wilde haar vrijheid niet inleveren. Vrijheid is in de achttiende eeuw een sleutel tot geluk. Deze roep naar vrijheid leidde de tijd van de patriotten( de vrijheidsstrijders) in. Dit is het ultieme doorbreken van de verlichte ideeën. Niet meer alles doen zoals de kerk en de heer het wil! De burgers willen vrijheid! De patriotten vechten voor deze vrijheid tot hun dood. Deze revolutionairen winnen de slag met het oude bewind en ze kunnen eindelijk hun verlichte ideeën van gelijkheid, vrijheid, veiligheid en eigendom vaststellen. Langzaam neemt de samenleving deze ideeën daarna over, alsof het de nieuwe wetten zijn. 
Wolff en Deken willen echter wel tonen dat je met deze vrijheid niet te ver moet gaan. Sara neemt het wel heel serieus en houd er meerdere mannen op na die haar het hof maken. Hieronder ook de heer R. , die er slechte bedoelingen bij heeft. Gelukkig komt het ook goed met Sara. Hier komt dan weer het belangrijke deel van opvoeding naar voren. Sara wordt namelijk gewaarschuwd door haar, volgens de verlichte ideeën, perfecte voogd Maria Buigzaam, waardoor ze uiteindelijk toch trouwt met Hendrik, ondanks de verschillende geloofsovertuigingen. Dankzij de kernbegrippen van de verlichting kan men dus toch zeggen: einde goed, al goed!

- Joris