Stel je eens voor: het zonnetje schijnt, de vogels fluiten
en je hebt een roman geleend van de bieb, die je buiten in het mooie weer gaat
lezen. Je denkt dat het puur voor vermaak is, maar wie weet steek je er nog wel
wat van op! Hoewel het niet altijd duidelijk is zit er in haast alle romans wel
een les. In het boek De historie van mejuffrouw Sara Burgerhart (1782) is de
hoofdrol voor Sara Burgerhart weggelegd. Het verhaal gaat over haar losbandige
leven. Op het eerste gezicht klinkt het niet als een verhaal met een moraal
erachter: eerder als een amuserend verhaal. Of bevat het toch een
achterliggende gedachte?
Het verhaal laat zien hoe Sara, na het overlijden van haar
ouders, bij haar tante terecht komt. Een van de waardes van Sara is vrijheid,
wat ze helaas niet krijgt bij haar tante. Dat is het seintje voor Sara om haar
tante te ontvluchten waarna ze belandt in een pension. Daar gaat ze veel uit en
heeft ze de tijd van haar leven. Ze heeft vele aanbidders, waaronder Hendrik
Edeling (die behoort tot de ‘good guys’) maar ook R. (die behoort tot de ‘bad
guys’ en waarvan de naam niet bekend is). Sara valt sneller voor de charmes van
R., hoewel haar vriendin Maria haar voor hem heeft gewaarschuwd. Desondanks
besluit Sara nog een keer met hem uit te gaan, wat een grote fout blijkt: hij
probeert misbruik van haar te maken. Gelukkig kan ze op tijd ontsnappen, maar
de volgende dag is ze verzwakt.
Het is logisch dat Sara gestraft wordt
omdat ze, ondanks de waarschuwing van haar vriendin, toch met R. is meegegaan.
Hoewel het verhaal misschien oppervlakkig lijkt, is het niet zo: er zit
namelijk een opvoedend karakter in verborgen. Sara Burgerhart staat voor de
vrijheid, wat erg belangrijk was in de Verlichting: ze is als het ware het
voorbeeld voor de burgers. Sara laat zien hoe je je niet moet laten tegenhouden
door vaste regels, maar juist moet genieten van het vrije leven. Ze spoort
eigenlijk de burgers aan om ook vrijer te leven; dan pas geniet je van je
leven. Ze maakt daarentegen een grote fout en dat is vreemd aangezien ze juist
het voorbeeld voor de burgers is, maar de schrijvers hebben hierbij een
bedoeling gehad: Sara leert van de fout doordat ze achteraf overspoelt wordt
door schande en schade. De schrijvers wilden naar mijn mening de burgers tonen
dat fouten maken erbij hoort: je leert er immers van.
Mijn conclusie is dus dat Sara Burgerhart niet slechts een
amuserende tekst is, maar ook een lerende tekst. Sara spoort de burgers aan
vrijer te leven en niet bang te zijn om fouten te maken: je leert er immers
van.
- Yeng Yan
Geen opmerkingen:
Een reactie posten