zondag 17 maart 2013

Sara Burgerhart: een losbandig leeghoofd of een rolmodel?


Stel je eens voor: het zonnetje schijnt, de vogels fluiten en je hebt een roman geleend van de bieb, die je buiten in het mooie weer gaat lezen. Je denkt dat het puur voor vermaak is, maar wie weet steek je er nog wel wat van op! Hoewel het niet altijd duidelijk is zit er in haast alle romans wel een les. In het boek De historie van mejuffrouw Sara Burgerhart (1782) is de hoofdrol voor Sara Burgerhart weggelegd. Het verhaal gaat over haar losbandige leven. Op het eerste gezicht klinkt het niet als een verhaal met een moraal erachter: eerder als een amuserend verhaal. Of bevat het toch een achterliggende gedachte?
Het verhaal laat zien hoe Sara, na het overlijden van haar ouders, bij haar tante terecht komt. Een van de waardes van Sara is vrijheid, wat ze helaas niet krijgt bij haar tante. Dat is het seintje voor Sara om haar tante te ontvluchten waarna ze belandt in een pension. Daar gaat ze veel uit en heeft ze de tijd van haar leven. Ze heeft vele aanbidders, waaronder Hendrik Edeling (die behoort tot de ‘good guys’) maar ook R. (die behoort tot de ‘bad guys’ en waarvan de naam niet bekend is). Sara valt sneller voor de charmes van R., hoewel haar vriendin Maria haar voor hem heeft gewaarschuwd. Desondanks besluit Sara nog een keer met hem uit te gaan, wat een grote fout blijkt: hij probeert misbruik van haar te maken. Gelukkig kan ze op tijd ontsnappen, maar de volgende dag is ze verzwakt.
Het is logisch dat Sara gestraft wordt omdat ze, ondanks de waarschuwing van haar vriendin, toch met R. is meegegaan. Hoewel het verhaal misschien oppervlakkig lijkt, is het niet zo: er zit namelijk een opvoedend karakter in verborgen. Sara Burgerhart staat voor de vrijheid, wat erg belangrijk was in de Verlichting: ze is als het ware het voorbeeld voor de burgers. Sara laat zien hoe je je niet moet laten tegenhouden door vaste regels, maar juist moet genieten van het vrije leven. Ze spoort eigenlijk de burgers aan om ook vrijer te leven; dan pas geniet je van je leven. Ze maakt daarentegen een grote fout en dat is vreemd aangezien ze juist het voorbeeld voor de burgers is, maar de schrijvers hebben hierbij een bedoeling gehad: Sara leert van de fout doordat ze achteraf overspoelt wordt door schande en schade. De schrijvers wilden naar mijn mening de burgers tonen dat fouten maken erbij hoort: je leert er immers van.
Mijn conclusie is dus dat Sara Burgerhart niet slechts een amuserende tekst is, maar ook een lerende tekst. Sara spoort de burgers aan vrijer te leven en niet bang te zijn om fouten te maken: je leert er immers van. 

- Yeng Yan

Geen opmerkingen:

Een reactie posten